Ayça Mumkule Erşipal & Eray Beceren
Sayın Cengiz Mesut Bükeç ve Sayın Mahmut Melih Başdemir tarafından hazırlanan “Türkiye’de Ekip Kaynak Yönetimi Eğitimlerinin Uçuş Emniyetine Katkısını Artıracak Bir Model Önerisi” çalışmasını merak ve ilgi ile okudum. Bu çok değerli çalışma için kutluyor ve teşekkür ediyoruz. Çok yararlandık.
Havacılık sektörünün tamamını düşündüğümüzde “Ekip Kaynak Yönetimi” kavramının önemi kesinlikle tartışılmayacak bir konudur. Hatta popüler tabir ile “Havacılığın Kırmızı Çizgisi” olarak ifade etmek mümkündür. Çeşitli platformlarda başta pilotlar olmak üzere sektörün değerli çalışanları ile yaptığımız sohbetler, katıldığımız izlediğimiz eğitimler ve seminerler sonrasında EKY bizim de ilgi alanımıza girdi. Bunun ön önemli sebeplerinden biri de “Duygusal Zekâ” konusuna olan ilgimiz diyebilirim. Bu ilgimizin en önemli göstergesi olarak Doç Dr. Vahap Önen’in editörlüğünde hazırlanan ve yakın zamanda yayımlanacak “Havacılıkta İnsan Faktörleri” kitabı için ben “İnsan Faktörleri Yönünden Duygusal Zekâ”, değerli ortağım Ayça Mumkule Erşipal ise “İnsan Faktörleri ve Duygusal Dayanıklılık-Yılmazlık” başlıklı bölümleri hazırladık. Havacılık firmaları ile Eğiticinin Eğitimi ve Eğitim Planlaması konusunda yaptığımız çalışmalarda da EKY önemli konulardan biri olarak hep yerini korudu. Bükeç ve Başdemir hocaların çalışmaları bu konuda biriktirdiğimiz görüş ve önerilerimizi paylaşmamıza vesile oldu.
Bilindiği üzere, EKY eğitimi ile ilgili birçok konu uluslararası havacılık kurallarına uygun olarak SHGM tarafından belirlenerek ortaya konulmuştur. Bazı konular ise kurumların iç işleyişleri ve yapılarına uygun olarak belirlenmektedir. Bu konular ile ilgili görüşlerimizi şöyle sıralamak isterim.
Kurumlara EKY Konusunda Öneriler
Kurumun vizyon, misyon ve değerleri ile uyumlu, üst yönetim tarafından sahiplenilen ve desteklenen EKY ilkelerinin oluşturulması.
Şirket üst düzey yöneticilerine yönelik EKY bilgilendirme çalıştayı gerçekleştirilmesi. Bu çalışmanın, SMS analizleri, SHGM ve uluslararası havacılık otoritelerinin istatistikleri, bilimsel araştırma sonuçları ile desteklenmesi.
Şirketlerde uçuş sorumluluğu olmayan bir EKY Eğitimleri Koordinatörünün görevlendirilmesi. Uçuş sorumluluğunun olmaması bu konuya tam odaklanma ve etkin takip, planlama imkânı sağlayacaktır. Tek sorumluluğu EKY olmalı.
Bu kişi (EKY Eğitimleri Koordinatörü) şu konularda çalışabilir:
Kurum içi EKY eğitim içerikleri ve eğitimin verilmesinin koordine edilmesi,
Farklı gruplara özel EKY eğitimlerinin şirket EKY eğitim esaslarına uygun olarak hazırlanması ve standartlaştırılmasının sağlanması,
EKY eğitim süreçlerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi.
Yıl içinde 1-3 aylık periyotlarla EKY eğitim sürecinin EKY eğitmenleri ile değerlendirme, destekleme, güncelleme, koordinasyon toplantıları düzenlenmesi.
Kurumdan EKY konusunda yurt dışı ve yurt içinde eğitim alan personel ile yapılacak görüşmeler sonrası edinilen bilgilerin konsolide edilerek eğitim ve çalışmalara dahil edilmesi.
EKY ile ilgili kurum içi ya da kurum dışı personel tarafından hazırlanan bilimsel tez çalışmalarını eğitimlere dahil edilmesi.
EKY eğitimlerine katılanların eğitimler konusundaki geri bildirimlerinin değerlendirilmesi.
Yıllık EKY Eğiticileri Zirvesi düzenlenmesi. Bu toplantılar ihtiyaca göre 2-3 gün olarak planlanmalıdır. Amaç bir yılın değerlendirilmesi ve gelecek yılın planının gözden geçirilmesi, tazeleme ya da güncelleme gereken konularda atölye çalışmalarının gerçekleştirilmesi.
EKY konusunda doküman geliştirilmesinin koordine edilmesi ve katkı sağlanması.
Şirket çalışanlarının EKY Davranışsal Yetkinliklerinin değerlendirilmesi.
Bu konuda “Harrison Assessments Yetenek Yönetimi Sistemi” desteği ile bireysel ve grup değerlendirmelerinin yapılması, devamında eğitim ve koçluk süreçlerinin planlanarak uygulanması mümkün olabilmektedir. Bu süreç kuruma özel düzenlenebilmektedir.
EKY Eğitmenlerinin Yetiştirilmesi Konusunda Öneriler
Eğitmenlerin SHGM prosedürlerine uygun olarak yurt içi yurt dışı merkezlerde yetiştirilmesi,
İlk eğitim sürecini tamamlayan EKY eğitmenlerinin eğitim kurs sonuçlarını kurum eğitim sürecini zenginleştirecek şekilde entegre edilmesi, EKY eğitim süreci ile kurum kültürünün örtüştürmesini sağlayacak oryantasyon çalışmasının gerçekleştirilmesi. (Kurum EKY Eğitimleri Koordinatörü planlaması ile)
Eğitmenler arası kısa değerlendirme ve koordinasyon toplantıları gerçekleştirilmesi.
Yıllık Eğiticiler zirvesinin gerçekleştirilmesi.
Gerekli durumlarda 3 yıllık süresini tamamlayan EKY eğiticileri için tazeleme eğitimi planlanması ve uygulanması.
Şirket içi yapılacak düzenlemeler ile ya da üniversitelerle yapılacak koordine ile “EKY Eğitmeni” ve “EKY Eğitmen Değerlendiricisi” yetiştirmek üzere yetki alınarak, eğitim programlarının yürütülmesi.
EKY Eğitimlerinin Uygulanması
EKY eğitimlerinin çeşitli safhalarında olabildiğince karma gruplar oluşturulması. Bu durum farklı görevleri yapanların birbirilerini anlamaları ve sürece etkilerini kavramaları açısından önemlidir. EKY eğitmenlerinin farklı görevleri yapanlar arasından seçilmesi de bu konuya katkı sağlayacaktır.
Örnek olayların sınıftaki hedef kitleye uygun olarak seçilmesi. Bu konuda emniyet yönetimi birimleri ile koordineli olarak kurumda yaşanan örnek olayların eğitim programlarına dahil edilme fırsatlarından yararlanılmalıdır.
Eğitim programlarının daha interaktif hale getirilmesi amacıyla örnek olay çalışmalarının yanı sıra hikâye anlatıcılığı, yaratıcı drama yöntemleri, kuruma özel hazırlanacak videolardan yararlanılması. Bu konulardan hikâye anlatıcılığı, yaratıcı drama yöntemleri konularını eğiticinin eğitimi programlarımızda yer vermekteyiz.
EKY eğitimlerinde; Farklılıkların yönetimi ve kuşak farklılıklarının EKY konusuna etkileri üzerinde durulması,
Özellikle simülatör eğitimleri esnasında EKY konularının içeriklere dahil edilmesi.
EASA FCL Page 927 of 1345| May 2019 ve SHT-FCL 925 (Sayfa – 44) 26/06/2019’de Öğretmen Pilot Yetkinliklerinde belirtildiği şekliyle “TEM ile EKY entegre etme” konusunun üzerinde durulması.
Eğitim sonu değerlendirme sürecinin Dr. Donald L. Kirkpatrick’in “Dört Aşamalı Eğitim Programları Ölçümlemesi” esaslarına uygun olarak yürütülmesi. Bu konuya da “Eğiticinin Eğitimi” programımızda yer vermekteyiz.
Diğer Konular
Havacılık sektörüne insan kaynağı yetiştiren meslek lisesi, meslek yüksek okulu ve 4 yıllık üniversite müfredatında yer alması gereken EKY dersinin süresi, içeriği, yöntemi ve dersi verecek öğretmen ile ilgili esasların SHGM tarafından koordine edilerek YÖK’e iletilmesi.
EKY konusunda bir kaynak dokümanın hazırlanması konusunda şirket içi ya da üniversiteler önderliğinde bir çalışmanın yapılması.
Bu çalışmaların, havacılık sektöründe önemle üzerinde durulan EKY konusuna önemli katkılar sunacağını değerlendiriyoruz.