Pandemi dönemi bir çok sektörde olduğu gibi havacılık sektöründe de olumsuz etkiler yaptı. Bu konudaki en önemli olumsuzluklardan biri pilotların birçoğunun aylarca uçuştan uzak kalmasıdır. Bu uzak kalmanın en önemli etkisi ise bazı pilotların uçuş becerileri üzerine olmuştur. Bu konuda bazı durumlarla karşılaşılmıştır. Bu olaylar yerel basın ve dünya basını tarafından duyurulmuş, havacılık otoriteleri ve kuruluşları tarafından çeşitli önlemler geliştirilmiştir.
15 Eylül 2020'de, Lion Air ait Airbus SE A330 Medan şehrine iniş yaptıktan sonra pistten çıktı. Yapılan soruşturmada Kaptan pilotun son 90 günde üç saatten az uçtuğu, yardımcı pilotun 1 Şubat'tan beri hiç uçmadığı ortaya çıktı. Endonezya Ulusal Ulaşım Güvenliği Komitesi ön raporunda, salgının pilot yeterlilik ve uçuş deneyimini sürdürmeyi zorlaştırdığını belirtti. Lion Air'in A330 için bir simülatörü olmadığından, pilotları eğitim için Endonezya, Malezya ve Singapur'daki tesislerde eğitiyordu. Pandemi başlayınca bunu sağlamak zorlaştı.
Temmuz 2020'de Forbes'ta yer alan bir yazıda konuyla ilgili başka bir konu ortaya atıldı. Delta pilotları, uzun süreli işten uzak kalmalar sonrası aktif uçuşa dönmeden önce simülatörlerde eğitim isteklerinin kabul edilmediklerini ifade ettiler. Delta suçlamayı reddetti. ALPA kendilerine bu tür şikayetlerin geldiğini ifade etti.
20 Aralık 2021 günü Emirates'in EK231 sefer sayılı Boeing 777 tipi uçağı, Dubai'den kalkış sırasında, olması gerekenden daha düşük irtifada kalkış gerçekleştirmiş ve uçak binaların çatılarına 75 feet mesafe ile kalkışına devam etmiştir.
9 Ocak 2022'de Emirates EK524 sefer sayılı uçağın pilotu, hava trafik kontrolöründen kalkış müsaadesi almadan kalkışı başlatmış ve o sırada pisti kat eden bir başka uçağa çarpması, kontrolör müdahalesi ile önlenmişti.
Ocak 2022 başında yerel basında yer alan bir yazıda Qantas tarafından yapılan bir iç değerlendirmede "bazı pilotlarının pandemi dönemindeki kesintiler nedeniyle güncelliği kaybettiği ve bilişsel kapasitede azalma yaşadığı dolayısıyla hata yapmaya eğilimli oldukları" vurgulanmıştır.
28 Ocak 2022 günü Chicago O'Hare Havalimanı'nda China Airlines Cargo 5240 sefer sayılı Boeing 747-400F uçağı taksi esnasında bagaj arabalarına çarptı ve motor hasar gördü.
NASA tarafından işletilen bir güvenlik raporlama sistemine iletilen bir mesajda buzlanma önleyici mekanizmayı etkinleştirmeyi unutan yardımcı pilot, verdiği isimsiz raporda, "Birkaç aydır uçmadığım için bazı şeyleri hatırlayamadığımı ve akıcı bir şekilde uygulayamadığımı fark ettim." İfadesini kullanmıştır.
Bu dönemde The Aircraft Owners and Pilots Assn (AOPA) web sitesinde uçuş dışı pilotların uçuş becerilerini taze tutmalarına yardımcı olmak için bir video serisi sundu. Seri, bir hava trafik kontrol kulesiyle iletişim kurmak için telsizde konuşmaya kadar farklı konuları içermektedir.
Üzücü Bir Kaza
Bunların ötesinde havacılık için üzücü bir olay 18 Ekim 2021'de yaşandı. Kuzey Dakota Üniversitesi'nden 19 yaşındaki John Alan Hauser, Grand Forks'tan Fargo'ya Piper PA-28-181'de tek başına uçuşu esnasında gerçekleşen kazada hayatını kaybetti. Kaza araştırmaları tamamlanmadı. Araştırmalar esnasında
Hauser'den geriye bazı mektup ve mesajların kaldığı ortaya çıktı. Bu mesajlarda, yardım almak istediğini, ancak yardım alırsa uçmaktan vazgeçmek zorunda kalacağını hissettiğini net bir şekilde dile getirmiştir. Hauser'in babası, oğlunun şunları yazdığını da söylüyor: "Benim için yapabileceğin bir şey varsa, diğer genç pilotların benim yaşadıklarımı yaşamaması için FAA kurallarını değiştirmeye çalış."
Kazadan günler sonra, Üniversitede John A. Hauser Havacılıkta Ruh Sağlığı Girişimi Fonu'nu kurdular.
Akıl sağlığını tartışmak, psikoloğa gitmek genellikle uzak durulan konular. İş stresi ile baş etme söz konusu olduğunda arkadaşlar birbirine genellikle “Hiçbir şey söyleme” diyerek kaçma davranışına girilmesine sebep olabilirler. Ülkemizde başlatılan "Peer Support" çalışmaları bu nedenle çok önemli.
Tüm bunlardan sonra Havacılıkta İnsan Faktörleri ve Havacılık Psikolojisinin önemini bir kez daha vurgulamak gerekiyor sanırım.
Uzmanların Görüş - Önerileri
Yeterliliğin geri çağrılması, bilginin geri çağrılmasından daha karmaşık ve zor olduğu unutulmamalı.
İlk adım; uçuşla ilgili havacılık sinapslarının beyinde ateşlenmesini sağlamak olmalı.
Okuyarak, dinleyerek, izleyerek güncelin takip edilmesi.
Senaryolar üzerinde "ya ... olursa" çalışmalarının yapılması.
Uçuşa yeniden dönmeden önce bilgi ve beceriler konusunda "dürüst bir değerlendirme" yapılması ve gereksiz riskler alınmaması.
Tazeleme amacı ile olanaklar ölçüsünde farklı simülasyon tekniklerinin kullanılması.
Comments