“Duygusal Zekâ” konusunda en sık karşılaşılan sorulardan birisini bu paylaşıma başlık olarak verdim. “Duygusal Zekâ ölçülebilir mi?” Ölçme konusunda benim inancımı şöyle ifade etmek isterim. Ölçmek istediğiniz konuyu net ifade ederseniz, ölçüm kriterlerini net belirlerseniz, uygun ölçüm araçları geliştirir ve uygun ortam sağlarsanız bir çok şeyi ölçebilirsiniz. Bu arada ölçülecek olanın ölçülmek istemesi yani desteği de önemlidir.
Duygusal Zekâyı ölçme konusunda son dönemde kullandığımız araç “Harrison Assessments Yetenek Yönetimi Sistemi” (HAYYS). HAYYS, Duygusal Zekâ Raporunu oluştururken kişinin 175 davranış ile ilgili tercihlerini, eğilimlerini dikkate almaktadır. Kişinin bu eğilimleri online ortamda değerlendirilmekte ve sonrasında “Duygusal Zekâ” yaklaşımına uygun olarak rapora dönüştürülmektedir. Bu çalışmada Daniel Goleman’ın dörtlü yaklaşımı dikkate alınmaktadır. Bunlar;
Kendini tanıma (öz bilinç),
İç motivasyon ve iç yönetim (öz yönetim),
Sosyal farkındalık ve hizmet odaklılık (sosyal bilinç),
İlişkilerde liderlik (ilişki yönetimi) olarak belirlenmiştir.
Sonraki paylaşımlarımda bu konularının her birini ayrı ayrı ele alıp insan faktörleri ve ekip kaynak yönetimine katkılarını detaylı olarak inceleyeceğim. Ayrıca havacılık sektöründen farklı gruplar ile yaptığımız “duygusal zekâ” analiz çalışmalarının sonuçlarını da paylaşacağım.
HAYYS bu dört başlığı incelerken her biri için esas alacağı ayrı ayrı yetkinlik setleri oluşturmuştur. Her bir yetkinlik seti 3 ayrı başlık altında hazırlanmıştır. Bu başlıklar; temel özellikler, istenen özellikler ve performansı olumsuz etkileyebilecek özellikler olarak oluşturulmuş ve incelenmiştir. Bu özelliklerin her biri, yetkinlikler ile bağlantılı olarak davranışlardan oluşmaktadır. Bu analiz, kişinin her bir davranış ile ilgili eğilimlerini, tercihlerini 2-10 arası değerlendirilmektedir.
Yetkinliklerin tanımları ve temel özellikleri şunlardır.
Kendini Tanıma:
Hatalarını kabul eder ve diğer kişilerde geri bildirimlere açıktır; kendini kabul eder ve aynı zamanda kendini geliştirmek için yapabilecekleri üzerine düşünür; stres ve baskıyı yönetebilir.
Farklı görüşlere açık olma,
Kendini kabul etme,
Kendini geliştirme.
İç Motivasyon ve İç Yönetim:
Mükemmelliği yakalamak için çabalar; fırsatları değerlendirmek için harekete geçer, zorlu hedeflerin peşinden gitmek için olumlu bir düşünce yapısına sahiptir; hedeflenen sonuçlara odaklanırken değişimlere uyum sağlar.
Olası Sorunları Analiz Eden
Coşkulu
İyimser
İnisiyatif Alan
Zoru Başarma İsteği
Sosyal Farkındalık ve Hizmet Odaklılık:
Diğer kişilerle ilişkileri empati ve şefkate dayalıdır, kendini önde tutma ve yardımseverliği dengeleyerek iki tarafında kazançlı çıktığı sonuçlar elde etmeyi başarır, herkesin faydasına yönelik katkıda bulunmaktan keyif alır, diğerlerinin ihtiyaçlarını öngörür, kurumun başarısına hizmet edecek şekilde hareket eder.
Yardımsever
Sıcakkanlılık / empati
İnisiyatif alan
İlişkilerde Liderlik:
Kişilerin iş birliği becerilerinin ve takım çalışmasının geliştirilmesi için diğer kişileri etkiler, ilham verir ve rehberlik eder; üretkenliği, güveni ve grup sinerjisini artırmak için kişilerarası çatışmaları yönetir.
Etkileme
Olası sorunları analiz eden
İş birliğine açık karar verici
İş birliği yapan
Etkili uygulatma
İş birliği talep eden
Liderlik etme isteği
Bu yetkinlikler yukarıda belirtilen temel özellikler, ilaveten istenen özellikler ve kaçınılması gereken özellikler dikkate alınarak değerlendirilmektedir. Bu sonuçlar, kişinin ve/veya ekiplerin bu konularda gelişim sürecini nasıl planlayacakları ve uygulayacakları konusunda yol göstermektedir.
Havacılık Sektöründe "Duygusal Zekâ" davranış yetkinlikleri için yapılan değerlendirme çalışmaları benzer şekilde; insan faktörleri ve ekip kaynak yönetimi yetkinlikleri konusunda kullanılabilmekte ve peer support sürecine katkı sağlayacak raporlar alınabilmektedir.
Aşağıdaki örnekte görülen "Kısa Duygusal Zeka Raporu" almak için tıklayınız.
