Duygusal Zekâ, 1995 yılında Dr. Daniel Goleman tarafından yazılmış “Duygusal Zekâ Neden IQ’dan Önemlidir?” isimli kitap ile popüler olan ve sonrasında üzerinde yoğun çalışmalar yapılan bir alandır.
ABD'de 1985 yılında bir doktora öğrencisi (Payne, Wayne Leon) A study of emotion: Developing Emotional Intelligence; Self-integration; Relating to fear, Pain and Desire (Theory, Structure of reality, Problem-solving, contraction / expansion, tuning in/coming out/letting go) başlığı taşıyan bir doktora tezi yazmıştır. Bu çalışma "Emotional Intelligence" kavramının ilk olarak akademik çevrelerde kullanılmasıdır. (Beceren, 2012:60)
1990 yılında Harvard Üniversitesi'nden Psikolog Peter Salovey ve New Hampshire Üniversitesi'nden Psikolog John Mayer "Emotional Intelligence" ile ilgili iki tane makale yayımladılar. Bu profesörler, insanların duygusal alandaki yetilerini bilimsel olarak ölçmeyi denemişlerdir. Bulguları, bazı insanların diğerlerinden, kendi duygularını tanımlamada, başkalarının duygularını tanımlamada ve duygusal konularda problem çözmede daha iyi olabileceğini ortaya koyuyordu. Daha sonraki yıllarda bu profesörler, Duygusal Zekâyı ölçmeye yönelik iki değişik test geliştirdiler. Ancak onların çalışmaları genellikle akademik çevre içinde kaldı. Duygusal Zekâ kavramıyla daha aktüel olarak çalışmalar yapan kişi, New York Times gazetesinin yazarı Daniel Goleman’dır.
Goleman tarafından hazırlanan “Duygusal Zekâ Neden IQ’dan Önemlidir?” isimli kitap, 1995 yılında yayınlandı. Goleman kitabında; beyin, duygular ve davranışlar üzerine birçok ilginç bilgiyi bir araya getirmiştir. Kendi fikirlerine, önyargılarına ve inanışlarına çok az ve yüzeysel yer vermiştir. Genellikle çalışmaları, farklı kişilerin işlerini toparlamak, onları organize etmekti.
Goleman Duygusal Zekâyı şöyle tanımlıyor. “Benim ilgilendiğim, bu “diğer özellikler”in önemli bir kümesi olan duygusal zekâdır: Kendini harekete geçirebilme, aksiliklere rağmen yoluna devam edebilme, dürtüleri kontrol ederek tatmini erteleyebilme, ruh halini düzenleyebilme, sıkıntıların düşünmeyi engellemesine izin vermeme, kendini başkasının yerine koyabilme ve umut besleme...” (Goleman, 2002, 50-51)
Duygusal Zekâ Yetkinlikleri
Kavram ortaya konduğundan bu yana başta Goleman olmak üzere birçok bilim insanı farklı yetkinlikler ele alarak duygusal zekâyı yorumlamışlardır. Bu çalışmada; Daniel Goleman’ın Richard Boyatzis ve Annie McKee ile hazırladıkları “Yeni Liderler” (2002) kitabında yer alan Duygusal Zekâ Yetkinlikleri esas alınmıştır.
Şekil 1. Dr. Daniel Goleman “Duygusal Zekâ” Yaklaşımı
Kaynak: Yeni Liderler (Goleman, Boyatzis, McKee, 2002: 262-265)
Yukarıdaki tasnife benzer birçok tasnif bilim adamları ve araştırmacılar tarafından yapılmıştır. Her biri birbirinden değerli bu yaklaşımları bir kenara atıp bu kitap ile yeni bir tasnif ortaya konmayacaktır. Bu kitaptaki amacımız mevcut çalışmaları birleştirecek, zenginleştirecek ve bazı özel örnekler ile renklendirecek bir dokuman sunmaktır.
Duygusal Zekâda iki taraf vardır. Birincisi “ben”, ikincisi ise “diğerleri” olarak ifade edilebilir. Ben ve diğerleri ana başlıklarının her ikisi için de tanıma ve yönetme alt başlıkları kullanılabilir. Yani, öz bilinç, öz yönetim, sosyal bilinç, ilişki yönetimi. Asıl konuya geçmeden önce bazı destekleyici ve tamamlayıcı bilgilerden kısaca bahsedilecektir. Konularla ilgili detay bilgi almak isteyenler için referansları metin içerisinde bulabileceksiniz.
KAYNAKLAR
Beceren, E. (2012) Duygusal ve Sosyal Zekâmız, Postiga Yayınları, İstanbul
Goleman, D. (2002) Duygusal Zekâ Neden IQ’dan Daha Önemlidir, Varlık Yayınları, İstanbul.
Goleman, D. Boyatsiz, R. McKee, A. (2002) Yeni Liderler, Varlık Yayınları, İstanbul.
Comments