Savaş pilotları, karmaşık ve hızlı kararlar alma yetenekleriyle tanınırlar. Bir savaş uçağı pilotunun işi, her uçuşta binlerce karar vermeyi gerektirir ve bu kararlar genellikle eksik bilgilerle ve hayatlar tehlikedeyken alınır. Karar verme süreci, görev planlama aşamasında başlar; burada süreçler geliştirilir ve bir amacı gerçekleştirmek için kaynaklar tahsis edilir. Bu, genellikle farklı geçmişlere sahip yüzlerce insanın tek bir ortak hedef doğrultusunda bir araya gelmesini içerir. Daha sonra uçuş, savaşın sisi ve sürtüşmesi altında gerçekleştirilir; görev ne kadar iyi planlanırsa planlansın, değişecektir. Bu, bir görevi planlamak için harcanan muazzam çabaya rağmen, havada beklenmedik veya ders kitaplarında cevabı olmayan zor kararların her zaman alınması gerektiği anlamına gelir. Sonrasında, alınan her karar analiz edilerek gelecekteki kararları iyileştirmek için dersler çıkarılır.
ACE Helix Yöntemi
Hasard Lee, savaş pilotları tarafından kullanılan ve karar alma süreçlerini optimize eden bir yöntem olan ACE Helix'i geliştirmiştir. Bu yöntem, karmaşık ve dinamik durumlarda etkili kararlar alabilmek için kullanılan üç temel aşamadan oluşur:
Assess (Değerlendirme),
Choose (Seçim),
Execute (Uygulama).
Assess (Değerlendirme)
Bu aşamada, karar verilmesi gereken durum doğru bir şekilde analiz edilir. Doğru değerlendirme yapmadan tutarlı ve iyi kararlar almak mümkün değildir. Lee, bu aşamada güç yasaları gibi kavramları kullanarak problemlerin en önemli yönlerini nasıl tanımlayabileceğimizi anlatır. Güç yasaları, etrafımızdaki dünyayı yönetir ve hemen hemen her bilinen alanda kullanılır. Üstel büyüme, azalan getiriler ve uzun kuyruk gibi temel güç yasalarını tanımlamak, karar alma sürecinde kritik öneme sahiptir.
Choose (Seçim)
Bu aşamada, doğru eylem yolu seçilir. Daha önce karşılaşılan problemlerden öğrenilenler, sezgilerimizi oluşturur ve bu sezgiler, hızlı tahmin yöntemleri kullanılarak desteklenir. Yaratıcılık bu süreçte önemli bir rol oynar ve hem bireyler hem de organizasyonlar daha yaratıcı çözümler geliştirebilirler. Örneğin, hızlı tahmin yöntemi kullanarak mevcut sezgilerimize dayanarak tahmin yürütmek ve yaratıcı çözümler geliştirmek, değerlerde üstel kazançlar sağlayabilir.
Execute (Uygulama)
Bu aşamada, alınan kararlar uygulanır ve öncelikler belirlenir. Zihinsel dayanıklılık ve performans yönetimi bu aşamada kritik öneme sahiptir. Lee, zihnin en büyük karar verme aracı olduğunu ancak duygular ve yanlılıklar tarafından kolayca bozulabileceğini belirtir. Bu faktörler üzerinde kontrol sağlamak ve nötr bir duruma ulaşmak bu aşamanın önemli bileşenlerindendir.
ACE Helix'in İş Hayatında Uygulanması
Savaş pilotlarının kullandığı ACE Helix yöntemi, iş hayatında yöneticiler için de son derece uygulanabilir. Hızlı ve doğru kararlar alabilmek, iş dünyasında başarı için kritik öneme sahiptir. İşte ACE Helix yönteminin iş hayatında nasıl uygulanabileceğine dair örnekler:
Assess (Değerlendirme)
Bir proje yöneticisi, yeni bir projeye başlarken, projenin kapsamını ve hedeflerini doğru bir şekilde değerlendirmelidir. Bu aşamada, projenin başarısını en çok etkileyecek anahtar faktörler belirlenir. Örneğin, bir yazılım geliştirme projesinde, kullanıcı ihtiyaçlarını anlamak ve teknolojik gereksinimleri belirlemek, projenin başarısı için kritik öneme sahiptir. Güç yasalarını kullanarak, projede en büyük etkiyi yaratacak faktörler önceliklendirilir.
Choose (Seçim)
Bir yönetici, doğru stratejiyi seçerken, geçmiş deneyimlerden ve başarılı projelerden öğrenilenleri kullanabilir. Daha önce karşılaşılan benzer problemlerden elde edilen dersler, doğru eylem yolunun seçilmesine yardımcı olur. Ayrıca, yaratıcı düşünme ve hızlı tahmin yöntemleri kullanarak, farklı seçeneklerin değerini hızlı bir şekilde değerlendirebilir ve en iyi stratejiyi seçebilir. Örneğin, bir pazarlama yöneticisi, yeni bir ürün lansmanı için farklı pazarlama stratejilerini değerlendirirken, hızlı tahmin yöntemini kullanarak en etkili stratejiyi seçebilir.
Execute (Uygulama)
Alınan kararların hayata geçirilmesi ve önceliklerin belirlenmesi aşamasında, yöneticilerin zihinsel dayanıklılığı ve performans yönetimi kritik öneme sahiptir. Alınan kararların uygulanması sırasında, ekiplerin koordinasyonu ve iş birliği sağlanarak, projelerin başarılı bir şekilde tamamlanması sağlanır. Örneğin, bir operasyon yöneticisi, üretim sürecinde karşılaşılan sorunları çözmek için hızlı ve etkili kararlar alarak, üretim hattının kesintisiz çalışmasını sağlayabilir.
Sonuç
Pilot gibi düşünmek, hızlı ve doğru kararlar almayı gerektirir. ACE Helix yöntemi, savaş pilotlarının karmaşık ve dinamik durumlarda etkili kararlar almalarına yardımcı olurken, aynı zamanda iş hayatında yöneticiler için de son derece uygulanabilir bir yaklaşımdır. Doğru değerlendirme, etkili seçim ve başarılı uygulama aşamalarından oluşan bu yöntem, yöneticilerin karar alma süreçlerini optimize etmelerine ve iş hayatında başarılı olmalarına yardımcı olur. Bu yöntemi kullanarak, yöneticiler karmaşık ve belirsiz ortamlarda hızlı ve doğru kararlar alabilir, böylece işlerinde daha etkili ve verimli olabilirler.
Kaynak
Lee, H. (2023). The Art of Clear Thinking: A Stealth Fighter Pilot's Timeless Rules for Making Tough Decisions. St. Martin’s Press.
Hasard Lee
Deneyimli bir savaş uçağı pilotu ve askeri eğitmendir. Uzun yıllar boyunca ABD Hava Kuvvetleri'nde görev yapmış ve F-16 ile F-35 savaş uçaklarını uçurmuştur. Aynı zamanda eğitmen olarak birçok pilot yetiştirmiştir. Lee, kariyerinde edindiği bilgi ve tecrübeleri, liderlik ve karar alma konularında insanlara yardımcı olmak amacıyla yazdığı kitaplar ve verdiği eğitimlerle paylaşmaktadır.
Comments