Yürekli Eğitim ve Danışmanlık tarafından 14-15 Kasım 2000 tarihlerinde düzenlenen
PETER SENGE : Harvard Business Review tarafından son yirmi yıl içinde yazılmış en iyi beş kitaptan biri olarak seçilen The Fifth Discipline adlı esrin yazarı. Liderlikte yenilikçilik konusunda dünyaca tanınan bir öncü, teorisyen ve yazar.
Liderlik 2000 Konferansı'nda bir konuşma yapan Eğitimci-Yazar Peter Senge son 25 yıldır liderlik kavramının tartışıldığını söyledi. "Büyük liderler doğuştan liderdir, ama sonradan da kazanacakları yöntemler vardır" diyen Senge, liderin en önemli özelliğinin sorun çözme yeteneği ve yaratıcı olması olduğunu vurguladı. "Zamanınızın büyük bölümünü nasıl geçiriyorsunuz? Yaratarak mı, problem çözerek mi?" Senge'nin sorusu sadece iş ortamıyla ilgili değildi. Evde ailemizle geçirdiğiniz zamanı da kapsıyordu. Çoğunluk itiraf etti: Problem çözerek! Senge "Zaten bugüne kadar bu soruyu sorduğum hiçbir toplantıda farklı yanıt almadım" dedi. Hepimizin sanayi toplumunun makine gibi düşünen (robot da diyebilirsiniz) çocukları olduğumuzu anımsattı. "Çocuğunuzu ele alın. yarattığınız şeyi yaşatmak, korumak, geliştirmek istersiniz. Çözmeye uğraştığınız problem ise, yok etmek istediğiniz şeydir. Gününüzün büyük bölümünü bir şeyleri yok etmek üzere tüketmek çok vahim değil mi?" diyerek farklı bir bakış açısı koydu önümüze.
Liderliği geleceği şekillendirme kapasitesi olarak tanımlayan Peter Senge, iş dünyasında iyi bir lider olma vasfının çalışanlarına keyifli bir ortam sağlamaktan geçtiğini söyledi.
Peter Senge konuşmasında ‘‘Sanayi çağı devam ediyor’’ dedi. İnsanlığın bilgi çağında olmadığını, sanayi çağının devam ettiğini belirten Senge, ancak bilgi çağının yaklaşmakta olduğunu ve bu nedenle liderliğin önümüzdeki dönemde çok önemli hale geleceğini söyledi. Toplumların kendi düşüncelerini temsil eden birini aralarından seçerek toplumsal liderlik devrinin başladığını dile getiriyor. Sanayi devrimiyle 200 yıldan beri insanlığın değiştiğine dikkat çeken Senge şirketlerin kar makinesi olduğunu hatırlatıyor. Bu makinenin para kazanmak için hammaddeye, enerjiye, finans kaynaklarına ve insan kaynaklarına ihtiyacı olduğuna değinen Senge, insanların da bu makinede kullanılmak için beklediklerini söyleyerek "İşte sanayi çağı bu' diye görüşlerini özetliyor. Ancak artık sanayi çağının sonunun geldiğini söyleyen Senge bundan sonra ne olacağının ise pek bilinmediğini dile getiriyor. Liderliğin ise bu koşullarda değişimin öncüsü sürükleyici güç olacağını vurguluyor. Evet görüldüğü gibi bizler dokunulmazlık zırhlarıyla uğraşırken dünya sanayi çağı sonrasının arayışını yapıyor. Galiba farkı kapatmak için uzun bir süre daha beklememiz gerekecek.
Toplumdaki her şeyin sanayi çağının ihtiyaçlarına göre düzenlendiğini kaydeden Senge, bugünkü sistem içinde üretim bandında mal üretilir gibi öğrenci yetiştirildiğini, şirketlerin çalışma sistemlerinin buna göre olduğunu, ancak bu durumun bu şekilde devam edemeyeceğini ifade etti. İçinde bulunduğumuz çağda kaynakların yağmalandığını iddia eden Senge, ‘‘İnsanlık doğal kaynakların kullanılması konusunda başarılı olamadı’’ dedi. Bugünkü sistemde liderliğin hiyerarşiye göre belirlendiğini kaydeden Senge, şöyle devam etti:
‘‘Oysa yakın gelecekte liderin özellikleri olması istenecek. Sözcükleri söyleyen dil, yapan ve yeni bir şey yaratan insanlar önem kazanacaklar. Geleceği şekillendirecek insanlar yani vizyonu olan insanlar önem kazanacak.’’
Peter Senge, liderin öneminin giderek azaldığını, ancak liderliğin anlamının arttığını söyledi. Liderliğin geleceği şekillendirme kapasitesi olduğunu vurgulayan Senge, insanların tamamının "Dünyadaki değişimi birileri yönetiyor" sanısıyla hareket ettiğini belirtti. Birileri bu olanların farkında işte bu kişiler liderdir. Senge, değişimin kimsenin tekelinde olmadığını belirterek herkesin kendi hikayesini keşfetmek zorunda olduğunu söyledi. Senge, şöyle devam etti: "Büyük liderler, doğuştan liderdir, ama sonra lider olurlar. Bu süreçte en önemli şey ise liderliğin karşı tarafın boyun eğmesini sağmaya çalışmamaktır. Boyun eğdiren tek bir lider yerine hep bir arada düşünen birçok lider olduğu taktirde farklı sorular sormayı öğreneceğiz."
Yeniliğin yaratılmasında insanların birbirinden farklı bakışlara sahip olmasının çok önemli olduğunu belirten Senge, farklılıkların korunup farklılıklara saygı gösterilmesi gerektiğini söyledi. Ancak saygı dendiğinde bunu incelikli ve politik olma şeklinde değerlendirilmemesi gerektiğini belirten Senge, ‘‘Saygı gerçeği söylemek ve karşındakine güvenmektir’’ dedi. Lider yetiştiren en önemli kurumun aile olduğunu iddia eden Senge, oysa endüstriyel çağın bu kurumu dağıttığını ve en önemli liderlik kurumunun zayıfladığını söyledi. Merkezi otoritenin zayıflaması gerektiğini vurgulayan Senge, merkezi yönetimin yerini yerinden yönetime bıraktığı Toyota'yı bu konudaki en başarılı örnek olarak gösterdi. Senge, Toyota'nın piyasa değerinin Ford ve Daimler Chraysler'den yüksek olduğunu belirti.
Peter Senge'den birkaç özlü söz:
Bir arada yaşayacaksak farklı sorular sormayı öğreneceğiz.
En iyi personeli elinde tutabilmen için o kişinin şirketle çalışmaktan keyif alması gerekir.
İçinde bulunduğunuz sistemi çok iyi bilmezseniz eğer, o an için sorun çözdüğünü sanırsınız ama bu belki de daha büyük sorunlara yol açabilir. Bunları önceden gören LİDERDİR.
Balıkların lisanını çözmek zordur. Ancak sudan bahsetmedikleri aşikardır.
Kişi kendi bilgeliğini aşan seviyeye ulaşırsa herkes mağdur olur.
Liderlik geleceği şekillendirme kabiliyeti ve kapasitesidir.
Bir yönetici bir gün bana" İnsanlar liderliği geliştirmeye çalışırken çok önemli bir şeyi, aileyi yok etmiyorlar mı?" dedi. Evet, liderlik üzerine deliler gibi para harcayabilir, yemeklere, seyahatlere gidebilir ama eşinizi bir hafta görmeyebilirsiniz ve hayat böyledir dersiniz.
Hayatlarımız mekanikleşti. Ve bu böyle sürdürülemez. Bugün bunu bilen çok az işadamı var. İnsanlar, yarattığımız gelecek içinde yaşamaya değecek mi diyorlar.
Vizyon beyanatları, tek başına verimli değil, ortalıkta ne olup bittiği hakkında konuşamazsanız hiçbir şey olmaz.
Comments